วัคซีนโปลิโอ หยอดและฉีดต่างกันยังไง แบบไหนดีกว่า

ในการเจ็บป่วยของลูกน้อย โรคโปลิโอเป็นสิ่งที่คุณพ่อคุณแม่กลัวมากที่สุด สำหรับโรคนี้เราเรียกอีกอย่างกันว่าไขสันหลังอักเสบ โดยโรคนี้จะเกิดขึ้นจากการที่เจ้าตัวเล็กมีการติดเชื้อไวรัสโปลิโอ ส่งผลทำให้เกิดอัมพาตของกล้ามเนื้อแขนขา และในบางรายอาจอาจถึงขั้นเสียชีวิตเนื่องจากหัวใจล้มเหลว หรือมีความผิดปกติในระบบการหายใจได้เลย ดังนั้นจึงจำเป็นต้องให้เด็กได้รับวัคซีนโปลิโอ แต่เนื่องจากวัคซีนชนิดนี้มีทั้งแบบหยอดและฉีด ทำให้หลายคนสงสัยว่าต่างกันยังไง ดังนั้นเรามาหาคำตอบกันเลย

โรคโปลิโอสามารถติดต่อได้อย่างไร

ในการติดเชื้อโปลิโอ ลูกน้อยสามารถติดต่อโดยการรับเชื้อเข้าทางปาก โดยเชื้อเหล่านี้จะมีการแพร่กระจายและเพิ่มจำนวนมากขึ้นในลำคอ สำไส้ลุกลามไปยังระบบประสาทก่อให้เกิดการอักเสบของไขสันหลังที่เป็นตัวควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อแขนและขาของลูกน้อย โดยโรคโปลิโอนี้สามารถพบว่าผู้ติดเชื้อจะมีอาการเป็นอัมพาตเพียงแค่ 1-2% เท่านั้น ที่สำคัญพบได้บ่อยในเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี เป็นวัยที่ติดต่อกันง่ายด้วยร่างกายที่ขับเชื่อออกจากทางเดินอาหารด้วยระยะเวลานาน ทำให้เกิดการระบาดได้ง่ายและนาน แต่คุณพ่อคุณแม่ไม่ต้องเป็นกังวลเพราะคุณสามารถปกป้องลูกรักจากโรคนี้ได้ด้วยการพาไปฉีดวัคซีนป้องกันโปลิโอตามกำหนด

วัคซีนโปลิโอ คืออะไร

วัคซีนโปลิโอเป็นวัคซีนที่ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อสร้างภูมิคุ้มกันให้แก่ลูกรัก โดยปัจจุบันนี้มีทั้งแบบหยอดและแบบฉีด เดิมในประเทศไทยใช้วัคซีนแบบหยอดเพื่อป้องกันโรคโปลิโอชนิด 3 สายพันธุ์ แต่ปัจจุบันเหลือเพียงแค่ 2 สายพันธ์เท่านั้นโดยจะใช้ร่วมกับวัคซีนชนิดฉีด เนื่องจากแบบเดิมถูกค้นพบว่ามักมีการกลายพันธุ์และส่งผลเสียย้อนกลับมาหาลูกน้อยมากกว่าประโยชน์ที่จะได้รับ

วัคซีนโปลิโอ มีกี่ชนิด

ก็อย่างที่ได้กล่าวมาในเบื้องต้นสำหรับวัคซีนเพื่อป้องกันโรคโปลิโอในปัจจุบันมี 2 ชนิดได้แก่ วัคซีนโปลิโอแบบหยอด OPV และวัคซีนโปลิโอแบบฉีด IPV เพื่อประสิทธิภาพที่ดีขึ้นสำหรับวัคซีแบบฉีดจะถูกนำมารวมกับวัคซีน 5 โรคและ 6 โรค ได้แก่ คอตีบ ไอกรน บาดทะยัก โปลิโอ ฮิบและไวรัสตับอักเสบบี ลองมาดูวัคซีนป้องกันโรคโปลิโอแต่ละชนิดกันค่ะ

1. ชนิดหยอด

วัคซีนป้องกันโรคโปลิโอชนิดหยอด ถูกสร้างขึ้นมาจากไวรัสโปลิโอที่ยังมีชีวิตอยู่นำมาผ่านกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ทำให้มีฤทธิ์อ่อนตัวลงแต่ก็ยังสามารถใช้กระตุ้นเพื่อที่ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมา วิธีการใช้ยาโดยการหยอดใส่ปาก เป็นการเลียนแบบการติดเชื้อทางธรรมชาติ วิธีการนี้ทำให้ภูมิคุ้มกันในร่างกายโดยเฉพาะที่ลำคอและลำไส้ จะได้ไวต่อการสัมผัสและเกิดการกระตุ้นได้อย่างท่วงทัน สำหรับวัคซีนชนิดนี้มีประโยชน์ในการป้องกันและยับยั้งการติดเชื้อของโรคโปลิโอ

สำหรับวัคซีนป้องกันโรคโปลิโอแบบหยอดนี้ เป็นวัคซีนพื้นฐานสำหรับเด็กไทยที่จะต้องได้รับทุกคนเมื่อลูกน้อยมีอายุครบ 2 , 4 , 6 และ 18 เดือน จนกระทั่งอายุ 4-6 ปี

2. ชนิดฉีด

สำหรับวัคซีนโปลิโอชนิดฉีด ได้ถูกสร้างขึ้นมาอยู่ในรูปแบบของวัคซีนรวม โดยจะรวมอยู่กับวัคซีนป้องกันโรคต่างๆ ได้แก่ คอตีบ ไอกรน บาดทะยัก ฮิบ และวัคซีนป้องกันโรคไว้รัสตับอักเสบบี ซึ่งวัคซีนประเภทนี้จะมีข้อบ่อใช้กับเด็กที่เป็นโรคภูมิคุ้มกันบกพร่องหรือกรณที่เจ้าตัวไม่ได้เป็นแต่มีพี่น้อง สมาชิกในครอบครัวเป็นโรคดังกล่าวถือว่าเข้าข่ายเช่นกัน

วัคซีนโปลิโอแบบฉีด หรือหยอดดีกว่ากัน

ในมุมมองทางการแพทย์ถือว่าวัคซีนทั้งสองชนิดมีความสำคัญด้วยกันทั้งคู่ด้วยประเทศไทยถือว่าเป็นประเทศที่มีการระบาดของโรคโปลิจำเป็นที่เด็กทารก หรือลูกน้อยจะต้องได้รับวัคซีนทั้งสองแบบควบคู่กันไป

โดยวัคซีนแบบหยอดจะเข้ามาทำหน้าที่ในการสร้างภูมิคุ้มกันทั้งในกระแสเลือดและเยื่อบุลำไส้ จัดเป็นวัคซีนเฉพาะที่ที่เข้ามาช่อยป้องกันการติดเชื้อบริเวณลำไส้ไม่ให้ลุกลามไปยังร่างกาย ซึ่งสร้างมาจากเชื้อโปลิโอที่อยู่ตามธรรมชาติ
วัคซีนชนิดฉีด มีประสิทธิภาพสูงในการสร้างภูมิคุ้มกันในกระแสเลือด แต่ก็ยังมีจุดด้วยตรงที่สร้างภูมิคุ้มกันเฉพาะที่ได้น้อย แต่สามารถเข้าไปช่วยลดอาการอัมพาตที่มาจากผลข้างเคียงของวัคซีนแบบหยอดได้

ผลข้างเคียงจากโปลิโอ มีอะไรบ้าง

หลังจากที่ลูกน้อยได้รับวัคซีนคุณพ่อคุณแม่เตรียมใจไว้เลยว่าลูกน้อยจะมีอาการงอแง ไม่สบายตัว
มีไข้ขึ้นสูง โดยที่อุณหภูมิมากกว่า 39 องศา
เบื่ออาหาร อาเจียร
สำหรับวัคซีนชนิดฉีด จะเกิดอาการบวมแดง และเจ็บบริเวณที่ถูกฉีด แต่ก็เป็นอาการปวดเล็กน้อยไม่ได้มีผลกระทบต่อร่างกาย อาการปวดจะทุเลาลงได้เองภายใน 48 ชั่วโมง

ใครบ้างที่ไม่สามารถรับวัคซีนโปลิโอได้

คนที่ไม่สามารถรับวัคซีนโปลิโอได้ จะแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มตามชนิดของวัคซีนดังนี้

วัคซีนชนิดหยอดที่ไม่ควรให้แก่ผู้ที่อยู่ในกลุ่ม

1. ลูกน้อยที่เป็นโรคภูมิคุ้มกันบกพร่องแนะนำให้ใช้วัคซีนชนิดฉีดแทน