ทุกวันนี้การคลอดลูกสามารถทำได้หลายวิธี ไม่ว่าจะเป็นการคลอดลูกธรรมชาติ คลอดในน้ำ หรือการผ่าคลอด แต่คุณหมอส่วนใหญ่จะแนะนำให้คลอดธรรมชาติมากกว่าหากไม่มีเหตุจำเป็นจริงๆ ซึ่งการคลอดธรรมชาตินั้นจะมีข้อดีข้อเสียอย่างไรบ้าง วันนี้เราจะมาบอกให้คุณแม่ได้รู้กันค่ะ
คลอดลูกธรรมชาติ คืออะไร
คลอดธรรมชาติ หมายถึง การคลอดลูกเอง โดยไม่ใช้การผ่าตัดแต่มีแพทย์เป็นผู้ทำคลอด ซึ่งอาจจะมีการใช้ยาช่วยเร่งคลอด ยาลดอาการเจ็บปวดขณะคลอด ในบางรายอาจใช้เครื่องมือทางการแพทย์มาช่วยเหลือคุณแม่เพื่ออำนวยความสะดวกของแพทย์ เช่น การติดเครื่องอัลตราซาวด์ดูเด็กในท้อง รวมถึงกรีดแผลและการเย็บแผล เพื่อขยายปากช่องคลอดให้สะดวกในการทำคลอด
ข้อดีของการคลอดแบบธรรมชาติ
การคลอดแบบธรรมชาติ ส่วนใหญ่แล้วจะปลอดภัยมีอันตรายน้อย แต่ในคุณแม่บางรายอาจจะไม่เหมาะกับการคลอดลูกธรรมชาติ ซึ่งอาจจะมีปัจจัยอื่นๆ ที่ทำให้ต้องหลีกเลี่ยงการคลอดธรรมชาติไปใช้วิธีการผ่าคลอด แทนก็ได้ โดยข้อดีของการคลอดแบบธรรมชาติก็มีดังนี้
1.มีผลข้างเคียงน้อย ลดโอกาสการเกิดอันตรายจากการทำคลอดที่มีต่อแม่และลูกน้อยได้
2.ขณะคลอดคุณแม่รู้สึกตัวตลอดเวลา ช่วยให้รู้สึกเหมือนมีส่วนร่วมในการคลอดลูกทุกขั้นตอน รู้ถึงความรู้สึกที่ต้องเบ่งลูกออกมาด้วยตัวเอง
3.สามารถให้คุณพ่อเข้ามาอยู่ในห้องคลอดได้ เป็นโอกาสที่ให้คุณพ่อได้มีส่วนร่วมในการคลอดของลูกน้อย และได้เข้าใจถึงความรู้สึกเจ็บปวดของคุณแม่ได้
4.คุณแม่จะรู้สึกมีพลังทันที หลังจากแบ่งคลอดลูกธรรมชาติเสร็จแล้ว คุณแม่จะรู้สึกมีพลัง และเกิดความภาคภูมิใจที่คลอดลูกสำเร็จ อีกทั้งยังทำให้คุณแม่ฟื้นตัวได้เร็วกว่าการผ่าอีกด้วย
ข้อเสียของการคลอดแบบธรรมชาติ
การคลอดลูกธรรมชาติ ถึงแม้ว่าเมื่อผ่านการคลอดอันเจ็บปวดมาแล้วจะฟื้นตัวได้ไวกว่าการผ่าคลอด แต่ก็มีข้อเสียหลายอย่างเช่นกัน ดังนี้
1.ฝีเย็บอาจฉีกขาดได้
ฝีเย็บซึ่งเชื่อมต่อระหว่างช่องคลอดและทวารหนัก อาจเกิดการฉีกขาดได้ หากหลังคลอดแล้วคุณแม่ไม่ได้ระมัดระวังหรือบาดแผลมีการอักเสบติดเชื้อ
2.คุณแม่ที่มีปัญหาโรคเรื้อรังบางอย่าง
สำหรับคุณแม่ที่มีปัญหาสุขภาพ เช่น เป็นโรคหัวใจ ความดันสูง ก็ไม่สามารถที่จะคลอดด้วยวิธีธรรมชาติได้
3.ทารกไม่กลับหัว
หากลูกน้อยไม่พร้อมที่จะอยู่ในท่าคลอด ก็ไม่สามารถคลอดแบบธรรมชาติได้ หรือในบางรายทารกเอาศีรษะลงแล้วแต่ขนาดของลำตัวใหญ่กว่าอุ้งเชิงกรานของคุณแม่ ก็ทำให้ไม่สามารถคลอดด้วยวิธีธรรมชาติได้ จำเป็นจะต้องคลอดด้วยการผ่าเท่านั้น
ดูแลตัวเองอย่างไรหลังคลอด
เมื่อคลอดลูกแล้วคุณแม่จำเป็นต้องดูแลตัวเองหลังคลอดลูกธรรมชาติ อย่างไรบ้าง มาดูกันเลยค่ะ
1.การเคลื่อนไหวร่างกายหลังคลอด
หลังคลอดแล้วควรจะได้เคลื่อนไหวร่างกาย ตามคำแนะนำของแพทย์ โดยคุณแม่ควรลุกขึ้นมาเข้าห้องน้ำด้วยตนเองหลังจากนอนพักฟื้น 1 ถึง 2 ชั่วโมงแล้ว การลุกขึ้นเดินเข้าห้องน้ำจะช่วยให้กล้ามเนื้อเกิดการเคลื่อนไหว และแผลก็สมานดีขึ้น
2.การดูแลแผลฝีเย็บ
หลังจากเข้าห้องน้ำควรทำความสะอาดบริเวณช่องคลอดด้วยน้ำต้มสุก และซับให้แห้ง ห้ามใช้สายชำระหรือฝักบัวฉีดโดยตรง อาจจะทำให้บาดแผลเปิดได้ อีกทั้งยังจะทำให้เชื้อโรคเข้าสู่แผลได้ อาจมีอาการปวดฝีเย็บบ้าง ซึ่งเป็นเรื่องปกติ แต่หากรู้สึกปวดแผลมาก ก็ควรแจ้งแพทย์เพื่อจะได้กินยาแก้ปวด โดยระยะนี้จะมีน้ำคาวปลาไหลออกมาก ควรใส่ผ้าอนามัยชนิดแบบหนาเพื่อจะได้ซึมซับน้ำคาวปลาได้มาก และควรเปลี่ยนผ้าอนามัยบ่อยๆ
3.คุณแม่ควรกระตุ้นน้ำนมให้ไหลด้วยการให้ทารกดูดนมทันที
หลังคลอดลูกธรรมชาติ ควรให้ลูกได้ดูดกระตุ้นน้ำนมบ่อยๆ ถึงแม้ว่าน้ำนมยังไม่ไหลก็ ตามสามารถให้ลูกดูดกระตุ้นทุก 2 ชั่วโมงและควรสลับข้างให้ลูกดูดด้วย เพื่อให้เกิดความสมดุลของเต้านม คุณแม่ควรหาซื้อชุดชั้นในสำหรับคุณแม่หลังคลอดมาใส่เพื่อพยุงเต้านมไม่ให้หย่อนคล้อย และช่วยลดอาการเจ็บปวดได้นอกจากนี้คุณแม่ที่ให้ลูกดูดนมครั้งแรกควรใช้น้ำมันทาบริเวณหัวนม เพื่อให้ลูกดูดแล้วจะไม่รู้สึกเจ็บหลังจากลูกกินนมอิ่มแล้วก็ควรใช้แผ่นซับน้ำนมมาใส่กันไว้ไม่ให้หัวนมสัมผัสกับเสื้อชั้นใน จนทำให้เกิดความเจ็บปวดได้
4.การรับประทานอาหาร
อาหารเป็นสิ่งสำคัญสำหรับคุณแม่หลังคลอดเป็นอย่างมาก เนื่องจากจะช่วยฟื้นฟูสุขภาพร่างกายคุณแม่ให้กลับมาแข็งแรงโดยเร็ว อีกส่วนหนึ่งก็นำไปผลิตน้ำนมเพื่อใช้ในการเลี้ยงลูกน้อย โดยอาหารที่คุณแม่ควรกินหลังคลอดควรเน้นเป็นอาหารประเภทโปรตีน คาร์โบไฮเดรต เกลือแร่ และวิตามินซึ่งอยู่ในประเภทอาหารหลัก 5 หมู่ที่คุณแม่กินขณะตั้งครรภ์นั่นเอง แต่สิ่งสำคัญหลังคลอดควรงดกินอาหารที่มีแอลกอฮอล์ ยาดองเหล้า หรือยาขับน้ำคาวปลา เพราะจะส่งผลถึงทารกน้อยผ่านทางน้ำนมได้
5.การพักผ่อนร่างกายหลังคลอด
การพักผ่อนของคุณแม่หลังคลอดเป็นเสมือนยาวิเศษ ที่จะช่วยฟื้นฟูให้คุณแม่สุขภาพกลับมาแข็งแรงโดยเร็ว ซึ่งสามารถทำได้ทันทีที่ลูกน้อยนอนหลับ คุณแม่ก็ควรจะนอนพักด้วย อีกประการหนึ่งของการพักผ่อนคือทำให้มดลูกเข้าอู่ได้เร็วขึ้น
6.การดูแลผิวพรรณหลังคลอด
ปัญหาการแตกลายของหน้าท้องสำหรับคุณแม่ที่คลอดลูกธรรมชาติ สามารถทาครีมแก้ท้องแตกลายร่วมกับการประคบร้อน เพื่อช่วยให้ผิวหนังที่หย่อนยานบริเวณหน้าท้องกระชับเข้ารูปได้
7.การดูแลผมหลังคลอด
ปัญหาเส้นผมร่วงหลังคลอดมักจะพบได้บ่อย ซึ่งเกิดจากฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลง ช่วงนี้คุณแม่จะพบว่ามีผมร่วงมากผิดปกติ แต่ไม่ต้องกังวลใจ เมื่อกินอาหารอย่างเพียงพอแล้ว อาการผมร่วงจะค่อยๆ หายไปเอง
8.การมีเพศสัมพันธ์และการคุมกำเนิดหลังคลอด
ควรงดมีเพศสัมพันธ์จนกว่าจะได้รับการตรวจสุขภาพหลังคลอดว่าปลอดภัย รวมถึงการได้ปรึกษาเรื่องการวางแผนครอบครัวแล้ว
9 การตรวจร่างกายหลังคลอด
การตรวจสุขภาพหลังคลอด เพื่อเช็คสภาพของมดลูกว่าเข้าสู่ภาวะปกติหรือยัง รวมถึงการตรวจเช็คมะเร็งปากมดลูกด้วย
สำหรับคุณแม่คลอดลูกธรรมชาติ ที่มีปัญหามีอาการผิดปกติอื่นๆ เช่น ปวดท้องอย่างรุนแรง น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น หรือฝีเย็บอักเสบ รวมถึงมีก้อนที่เต้านม ควรแจ้งให้แพทย์ทราบ จะได้ตรวจหาความผิดปกติและทำการรักษาในทันทีนั่นเอง
= = = = = = = = = = = =
ติดตามความรู้ดี ๆ และสาระดี ๆ เพิ่มเติม สำหรับแม่ตั้งครรภ์ และลูกน้อย ได้ที่