วิธีเร่งคลอด ความแตกต่างระหว่างเร่งโดยหมอ กับเร่งด้วยธรรมชาติ

วิธีเร่งคลอด คุณแม่หลายท่านอาจเกิดความสับสนว่า การเร่งคลอดโดยหมอ กับการเร่งคลอดธรรมชาตินั้นเหมือนกันหรือไม่ แต่แท้จริงแล้ว การเร่งคลอดทั้งโดยหมอ และการเร่งคลอดธรรมชาตินั้นมีวัตถุประสงค์เดียวกัน นั่นคือ เพื่อช่วยกระตุ้นให้ร่างกายของคุณแม่พร้อมสำหรับการคลอด เพื่อให้คุณแม่สามารถแยกความหมายของการเร่งคลอดโดยหมอ กับการเร่งคลอดธรรมชาติได้ วันนี้เราจึงขออธิบายเกี่ยวกับเรื่องนี้มาฝากค่ะ

ความหมายของการเร่งคลอด

การเร่งคลอดนั้น เป็นกระตุ้นให้เกิดอาการเจ็บครรภ์คลอด โดยอาศัยเทคนิค และวิธีการต่าง ๆ ในขณะที่คุณแม่ยังไม่มีการเจ็บคลอดเกิดขึ้นตามธรรมชาติ ซึ่งอาจจะมีเหตุผลที่ไม่สามารถรอธรรมชาติเป็นตัวกำหนดช่วงเวลาในการคลอดได้ แพทย์จำเป็นต้องมีการเร่งคลอดเกิดขึ้นเพื่อช่วยชีวิตคุณแม่และทารกในครรภ์ปลอดภัย เพราะถ้าปล่อยให้ทารกอยู่ในครรภ์ต่อไป อาจเสี่ยงต่อการเสียชีวิตขณะที่อยู่ในครรภ์มารดาได้ อย่างเช่น คุณแม่มีภาวะความดันโลหิตสูง ภาวะครรภ์เป็นพิษ เป็นเบาหวาน พบการตกเลือดก่อนคลอด ภาวะที่เกิดจากการทำงานของรก หรือเกี่ยวกับการเจริญเติบโตของทารกผิดปกติ และคุณแม่ตั้งครรภ์เกิดกำหนด เป็นต้น

คุณแม่สมควรจะได้รับการเร่งคลอดช่วงใด

ช่วงเวลาในการเร่งคลอดที่เหมาะสม คุณแม่ตั้งครรภ์เกิน 40 สัปดาห์ (Post term pregnancy) เพราะหากปล่อยไว้รกจะเสื่อมจนไม่สามารถนำอาหารและออกซิเจนมาเลี้ยงทารกในครรภ์ต่อไปได้ ซึ่งส่งผลให้ทารกขาดออกซิเจนและอาหาร ในอีกกรณีหนึ่งที่คุณอาจจะต้องได้รับการเร่งคลอด ถึงแม้อายุครรภ์ได้เพียง 37 สัปดาห์เท่านั้น เพราะถุงน้ำคร่ำเกิดแตกก่อนเจ็บครรภ์ (Premature rupture of membranes) ถ้าปล่อยให้ตั้งท้องไปนาน ๆ อาจจะทำให้เกิดการติดเชื้อ หรือเด็กอาจพิการแต่กำเนิดได้ค่ะ สำหรับในกรณีที่คุณแม่มีอายุครรภ์ยังไม่ถึง 37 สัปดาห์ แต่มีความจำเป็นต้องเร่งคลอด คุณหมอจะดูว่าเป็นอันตรายต่อทารกในครรภ์มากน้อยเพียงใด ถ้าสามารถรอได้ก็จะให้รอจนกว่าจะครบกำหนดคลอด หรือใกล้เคียงกับกำหนดคลอดมากที่สุดค่ะ

วิธีการเร่งคลอดโดยหมอ

การเร่งคลอดโดยหมอนั้น จะมีอยู่หลายวิธี ซึ่งขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์อีกทีค่ะ เพราะสภาพร่างกายของคุณแม่แต่ละคนนั้นต่างกัน ดังนั้นการเลือกใช้เทคนิคและวิธีการต่าง ๆ ที่ช่วยในการเร่งคลอดจึงจำเป็นอย่างมากที่แพทย์จะต้องพิจารณาเกี่ยวกับสุขภาพของทารกในครรภ์ และสุขภาพของคุณแม่เป็นหลักสำคัญ สำหรับวิธีการเร่งคลอดโดยหมอนั่นมี อยู่หลายวิธีดังนี้ค่ะ

การเจาะถุงน้ำคร่ำ (Amniotomy) วิธีนี้จะช่วยกระตุ้นให้มีการเจ็บครรภ์คลอดเกิดขึ้น เพราะเมื่อถุงน้ำแตกแล้ว ศีรษะของทารกจะเลื่อนตัวต่ำลงมามากขึ้น แล้วไปกดขยายปากมดลูกให้เปิด และยังไปกระตุ้นให้สารเคมีพรอสตาแกลนดิน (Prostaglandin) หลั่งออกมามากขึ้น ซึ่งช่วยให้มดลูกเกิดการหดตัว นอกจากนี้ยังทำให้หมอตรวจภายในได้อย่างชัดเจนขึ้น หากพบความผิดปกติ คุณหมอก็สามารถช่วยเหลือทารกในครรภ์ได้อย่างปลอดภัย
การเซาะแยกถุงน้ำคร่ำ หรือ การกวาดปากมดลูก (Membrane stripping, Membrane sweeping) เป็นวิธีเร่งคลอดที่ปลอดภัยและได้ผลดี เพราะเป็นวิธีที่ง่าย แพทย์เพียงใช้นิ้วกวาดปากมดลูกเพื่อค่อย ๆ ขยายปากมดลูกและกระตุ้นให้เริ่มมีการเจ็บครรภ์ตลอด วิธีนี้จะสามารถช่วยลดการตั้งครรภ์เกินกำหนด ลดการใช้ยาเร่งคลอดได้
ยาเร่งคลอด (ฮอร์โมนออกซีโตซิน – Oxytocin) เป็นยาที่มีคุณสมบัติช่วยให้มดลูกบีบตัว ทำให้การคลอดดำเนินไปอย่างเป็นปกติ การใช้ยาเร่งคลอดจะใช้ในกรณีที่คุณแม่ยังไม่มีอาการเจ็บครรภ์
การใช้ฮอร์โมนพราสตาแกลนดิน (Prostaglandin) เป็นวิธีการใหม่ ที่ใช้ยารูปแบบของเจล และแบบที่เป็นยาเหน็บช่องคลอด วิธีนี้สามารถช่วยกระตุ้นให้มีการหดรัดของมดลูกได้ดีขึ้น แต่การใช้ยานี้จะต้องอยู่ในการดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิดนะคะ เพราะยาจะทำให้มดลูกบีบรัดตัวอย่างรุนแรงได้

วิธีการเร่งคลอดด้วยธรรมชาติ

การเร่งคลอดด้วยวิธีธรรมชาติ เป็นความพยายามของตัวคุณแม่เอง เพื่อกระตุ้นให้เกิดอาการเจ็บครรภ์คลอด วิธีแบบธรรมชาติจะมีความปลอดภัยอย่างมาก การเร่งคลอดแบบธรรมชาตินี้จะทำก็ต่อเมื่อคุณแม่มีอายุครรภ์ได้ 40 สัปดาห์ แต่ยังไม่มีอาการเจ็บครรภ์ หรือยังไม่มีสัญญาณเตือนว่าใกล้ถึงเวลาคลอดแล้ว วิธีการเร่งคลอดแบบธรรมชาตินี้มีอยู่หลายวิธี คุณแม่สามารถเลือกปฏิบัติได้ ซึ่งรับรองว่าวิธีต่าง ๆ ไม่เป็นอันตรายแน่นอนค่ะ

การเดิน เป็นวิธีที่ง่ายซึ่งคุณแม่สามารถทำได้ทุกวัน การเดินอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยให้คุณแม่มีอาการเจ็บครรภ์ได้เร็วขึ้น เพราะการเคลื่อนไหวของร่างกายจะเป็นการทำให้ตำแหน่งของทารกในครรภ์เคลื่อนตัวลงต่ำจนมาอยู่ในตำแหน่งคลอด แต่คุณแม่ต้องเดินช้า ๆ อย่างผ่อนคลายด้วยนะคะ
การเล่นลูกบอล อีกวิธีหนึ่งที่ช่วยกระตุ้นให้คุณแม่เกิดอาการเจ็บครรภ์คลอดได้ วิธีนี้คุณแม่จะต้องใช้ลูกบอลขนาดใหญ่ เพื่อให้ช่วยยืดกล้ามเนื้อ คุณแม่เพียงนั่งบนลูกบอลแล้วโยกตัวไปมาเบาๆ เท่านี้ก็จะทำให้ทารกมีการเคลื่อนไหวลงสู่ช่องเชิงกรานได้อย่างรวดเร็วยิ่งขึ้นแล้วล่ะค่ะ
การมีเพศสัมพันธ์ การร่วมเพศกันอย่างนุ่มนวลในท่าที่ปลอดภัยจะช่วยให้กล้ามเนื้อช่องคลอดเกิดการหดตัวได้ดีขึ้น ซึ่งทำให้คุณแม่สามารถเจ็บครรภ์แล้วคลอดได้อย่างเป็นปกติ
การกระตุ้นบริเวณเต้านมรวมทั้งหัวนม (Breast Stimulation) จะช่วยกระตุ้นให้ร่างกายหลั่งฮอร์โมนออกซีโตซินทำให้มดลูกหดรัดตัวดีขึ้น ทำให้การคลอดเป็นไปอย่างปกติ

ทั้งนี้ไม่ว่าจะเป็นการเร่งคลอดโดยหมอ หรือเร่งคลอดธรรมชาติ ก็มีวัตถุประสงค์เดียวกัน นั่นคือ เพื่อช่วยให้คุณแม่และทารกในครรภ์ปลอดภัย จากการคลอดนั่นเองค่ะ