เลือดแม่กับลูกไม่เข้ากัน คืออะไร ส่งผลต่อลูกน้อยอย่างไรบ้าง

เลือดแม่กับลูกไม่เข้ากัน เป็นอีกหนึ่งความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับคุณแม่ตั้งครรภ์ ซึ่งมีผลกระทบต่อลูกน้อยได้มากทีเดียว โดยวันนี้เราจะพาไปดูกันว่า การที่เลือดของแม่กับลูกไม่เข้ากันนั้นเกิดจากอะไร และอันตรายมากแค่ไหน จะมีวิธีการป้องกันหรือไม่ ซึ่งก็มีข้อมูลดังนี้

เลือดแม่กับลูกไม่เข้ากัน คืออะไร

กรุ๊ปเลือดคือสิ่งที่ถูกถ่ายทอดตั้งแต่คุณพ่อคุณแม่ไปสู่ลูกน้อย หากเกิดภาวะคุณแม่และลูกน้อยมีเลือดไม่ตรงกัน เป็นปัญหาใหญ่ที่ตามมาหลายๆ อย่าง จุดหนึ่งที่ต้องระวังเลยคือการรับเลือดในกรณีที่เร่งด่วนอาจเกิดจากอุบัติเหตุ หรือเหตุการณ์ต่างๆ คือพูดง่ายๆ ไม่สามารถให้เลือดกันได้นั่นเอง รวมถึงภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ดังนั้นการตรวจความเข้ากันของเลือดเป็นสิ่งที่จำเป็นมากเพื่อป้องกันการเกิดปัญหาที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคตอันใกล้

การไม่เข้ากันของหมู่เลือด ABO

เป็นเรื่องที่พบบ่อย และเป็นอันตรายได้แก่ การไม่เข้ากันของหมู่เลือด ยกตัวอย่างเช่นตัวคุณแม่มีเลือดเป็นกรุ๊ป O แต่ลูกน้อยมีกรุ๊ปเลือดที่แตกต่างออกไปเป็น A หรือ B กรณีนี้เม็ดเลือดแดงของลูกน้อยจะมีแอนติเจนที่คุณแม่ไม่มี เมื่อแอนติเจนของลูกน้อยเล็ดลอดเข้าสู่ร่างกายคุณแม่ เกิดการกระตุ้นให้ร่างกายของคุณแม่มีการสร้างแอนติบอดี้เพื่อเข้าผ่านรกไปยังตัวลูกน้อยเพื่อจับเม็ดเลือดแดง ส่งผลให้เม็ดเลือดแดงแตกตั้งแต่อยู่ในครรภ์ ถ้ามีการทำปฏิกิริยาที่รุนแรง เจ้าตัวเล็กจะมีอาการบวม หัวใจวาย อาจถึงขั้นเสียชีวิตได้ หรือไม่หากคลอดออกมาลูกน้อยจะมีอาการซีดเหลือง ถ้าไม่ได้รับการรักษาได้อย่างท่วงทันสามารถก่อให้เกิดความพิการทางสมองได้ค่ะ

การไม่เข้ากันของหมู่เลือด Rh

ในส่วนของการไม่เข้ากันของเลือดในกลุ่ม RH Negative หากคุณพ่อมีกลุ่มเลือด RH Positive มีโอกาสสูงที่เลือดของเจ้าตัวเล็กมีกลุ่มเลือดเป็น RH Positive เหมือนกับคุณพ่อ แน่นอนว่าถ้าเกิดกรณีแบบนี้จะมีปัญหาเลือดคุณแม่เจ้าตัวเล็กไม่ตรงกันอย่างแน่นอน ตัวทารกเองจะมี Antigen-D (แอนติเจน-ดี ) อยู่บริเวณผิวของเม็ดเลือดแดงซึ่งไม่ได้มีในคุณแม่ ทำให้ร่างกายของคุณแม่มีการตรวจจับ แอนติเจน-ดี ขึ้นมาว่าเป็นสิ่งแปลกปลอมอัตโนมัติ รวมไปถึงมีการสร้างภูมิต้านทานเม็ดเลือดแดงของลูกน้อยสาเหตุมากจากการมีกลุ่มเลือกที่ไม่เข้ากันของคุณแม่และเจ้าตัวเล็ก ร่ายกายคุณแม่เองก็จะค่อยๆสร้างภูมิต้านทานไปเรื่อยๆเพื่อทำลายเซลล์เม็ดเลือดแดงของลูก เพราะคิดว่าเป็นสิ่งแปลกปลอม หากเป็นลูกคนแรกไม่ค่อยมีผลกระทบสักเท่าไหร่อย่างมาก็มีอาการตัวเหลือง

สำหรับลูกคนที่ 2 ร่างกายคุณแม่ก็จะสร้างภูมิต้านทานขึ้นมากอีกในปริมาณที่เยอะกว่าเดิม โดยที่ครั้งนี้มากพ่อที่จะเข้าไปทำลายเซลล์เม็ดเลือดแดงภายในร่างกายลูกน้อยให้เกิดการแตกตัวได้ ภูมิต้านทานตัวนี้จะเข้าไปยังกระแสเลือดแดงผ่านทางรก ส่งผลทำให้เม็ดเลือดแดงของลกน้อยมีการตกตะกอน ลูกน้อยมีโอกาสสูงที่จะเป็นโรคโลหิตจางขั้นรุนแรง ( Erythroblastosis Fetalis ) บางรายอาจแท้งได้ ในขณะที่บางเคสเกิดสภาวะหัวใจทำงานหนัก เนื่องจากเลือดมีการสูบฉีดเพื่อไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกาย ลูกน้อยอาจมีอาการบวมน้ำ ตับโต ม้ามโต และหัวใจวายได้ ร้ายแรงกว่านั้นคือเป็นดีซ่าน เมื่อคลอดออกมามีอาการโลหิตจางและเสียชีวิตในที่สุด สิ่งเหล่านี้จะเรียกว่าการไม่เข้ากันของกรุ๊ปเลือด Rh (Rh incompatibility)

หมู่เลือดไม่เข้ากัน ส่งผลต่อลูกน้อยอย่างไร

ลูกคนแรกไม่ค่อยเท่าไหร่ แต่สำหรับลูกคนที่ 2 เสี่ยงต่อการเป็นโรคโลหิตจางขั้นรุนแรง
ลูกน้อยบางรายเมื่อเม็ดเลือดแดงถูกตีแตก อาจก่อให้เกิดอาการแท้งได้
สำหรับลูกน้อยที่คลอดออกมาอาจเป็นดีซ่านและโรคโลหิตจางอันตรายถึงชีวิต

วิธีป้องกัน ทำได้อย่างไร

1. ไปฝากครรภ์ทันทีที่รู้ว่าตั้งท้อง เพื่อที่คุณหมอจะได้มีการตรวจเช็คร่างกายของคุณแม่และลูกน้อยอย่างละเอียดเป็นการป้องกันการที่คุณแม่และลูกน้อยมีเลือดไม่เข้ากันในหมู่ Rh

2. กรณีที่คุณหมอมีการตรวจพบว่าคุณแม่และลูกน้อยมีเลือดไม่เข้ากัน จะทำการป้องกันไม่ให้ร่างกายของคุณแม่สร้างภูมิต้านทานเข้าไปทำลายเม็ดเลือดแดงของลูกน้อยด้วยการฉีดยาRh immunoglobulin (Rhig) ลดการสร้างภูมิต้านทานเมื่ออายุครรภ์ได้ 28 สัปดาห์ หรือหลังคลอดไม่เกิน 72 ชั่วโมง